Các bài văn cúng tết nguyên đán
Theo phong tục truyền thống dân tộc, Tết Nguyên đán thường tổ chức 4 ngày và lễ cúng gia tiên cũng được trình tự cúng trong 4 ngày với những ý nghĩa khác nhau. Chiều 30 Tết có lễ cúng tất niên, tức là cúng trình với ông bà, tổ tiên năm cũ đã hết. Đêm 30 cúng giao thừa, thời điểm chuyển tiếp năm cũ sang năm mới. Sáng mùng 1 Tết là cúng tết Nguyên đán, nghĩa là cúng sáng sớm của một ngày đầu năm. Chiều mùng 1 Tết cúng Tịch điện, tức là cúng cơm chiều. Ngày mùng 2 Tết có 2 lễ cúng, buổi sáng cúng mời tổ tiên gọi là Chiêu điện, buổi chiều cúng Tịch điện. Ngày mùng 3 là ngày cuối của tết, nên cúng Tạ năm mới, với ý nghĩa 4 ngày tết đã đầy đủ.
1. LỄ TẤT NIÊN
* Ý nghĩa: Lễ tất niên được tiến hành vào chiều ngày 30 tết. Trong ngày 30 tết, nhà nhà đều dọn dẹp nhà cửa để chuẩn bị đón tết.
Mâm cúng lễ tất niên bao gồm:
- Hương hoa, vàng mã
- Đèn nến, trầu cau, rượu, bánh chưng
- Cỗ mặn với đầy đủ các món ăn ngày tết.
Tất cả được bày biện đầy đặn, trang nghiêm
* VĂN KHẤN LỄ TẤT NIÊN:
Nam mô a di Đà Phật!
Nam mô a di Đà Phật!
Nam mô a di Đà Phật!
- Con lạy chín phương trời, mười phương chư phật, chư Phật mười phương.
- Con kính lạy Hoàng Thiên Hậu Thổ chư vị Tôn thần.
- Con lính lạy ngài Kim Niên Đương cai Thái tuế Chí đức Tôn thần.
- Con kính lạy Ngài bản cảnh Thành Hoàng Chư vị Đại Vương.
- Con kính lạy các Ngài Ngũ phương, Ngũ thổ Long Mạch, Tài thần, Bản gia Táo quân cùng tất cả các vị Thần linh cai quản ở trong xứ này.
- Con kính lạy Chư gia Cao Tằng Tổ Khảo, Cao Tằng Tổ Tỷ, Tiên linh nội ngoại họ………………
Hôm nay là ngày 30 tháng chạp năm.......
Tín chủ (chúng con) là: ………………………………………………………………….
Ngụ tại: …………………………………………………………………………………
Trước án kính cẩn thưa trình:
Đông tàn sắp hết
Năm kiệt tháng cùng
Xuân tiêt gần kề
Minh niên sắp tới
Hôm nay là ngày 30 tết, chúng con cùng toàn thể gia quyến sắm sanh phẩm vật hương hoa, cơm canh thịnh soạn, sửa lễ tất niên dâng cúng Thiên địa Tôn thần, phụng hiến Tổ tiên, truy niệm chư linh. Theo như thường lệ tuế trừ cáo tế, cúi xin chư vị Tôn thần, liệt vị gia tiên, bản xứ tiền hậu chư vị Hương linh giáng lâm án tọa, phủ thùy chứng giám, thụ hưởng lễ vật, phù hộ cho toàn gia lớn bé trẻ già bình an thịnh vượng luôn mạnh khỏe, mọi sự bình an, vạn sự tốt lành, gia đình hòa thuận.
Nam mô a di Đà Phật!
Nam mô a di Đà Phật!
Nam mô a di Đà Phật!
2. LỄ CÚNG GIAO THỪA (Lế trừ tịch)
Giao thừa là thời khắc mà Trời Đất giao hòa, Âm dương hòa quyện để vạn vật bừng lên sức sống mới. Đối với người Việt Nam phút giao thừa thật thiêng liêng và trang trọng. Lễ trừ tịch được cử hành đúng vào lúc giao thừa.
Theo phong tục của người Việt Nam từ cổ xưa, tại thời điểm giao thừa nhà nhà đều cúng lễ ngoài trời và cúng lễ trong nhà.
* VĂN KHẤN GIAO THỪA NGOÀI TRỜI
Nam mô a di Đà Phật!
Nam mô a di Đà Phật!
Nam mô a di Đà Phật!
- Con lạy chín phương trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.
- Con kính lạy Đức Đương lai hạ sanh Di Lặc Tôn Phật.
- Con kính lạy Hoàng Thiên, Hậu Thổ, chư vị Tôn thần.
- Con kính lạy Ngài Cựu niên Đương cai Hành Khiển
- Con kính lạy Đương niên Thiên quan Tần Vương Hành Khiển, Thiên Mao hành binh chi thần, Ngọc Tào phán quan, các ngài Ngũ phương, Ngũ thổ, Long Mạch, Táo quân, chư vị Tôn thần.
Nay là phút giao thừa năm ......
Tín chủ (chúng con) là: ………………………………………………………………….
Ngụ tại: …………………………………………………………………………………
Giao thừa chuyển năm
Năm cũ qua đi
Năm mới đã đến
Tam dương khai thái
Vạn tượng canh tân.
Ngài Thái Tuế Tôn thần trên vâng lệnh Thượng đế giám sát vạn dân, dưới bảo hộ sinh linh, tảo trừ yêu nghiệt.
Quan cũ về triều cửa khuyết, lưu phúc lưu ân. Quan mới xuống thay, thể đức hiếu sinh, ban tài tiếp lộc. Nhân ngày đầu xuân, tín chủ chúng con thành tâm, sắm sửa hương hoa phẩm vật dâng lên trước án, cúng dân Phật thánh dâng hiến Tôn thần, đốt nén hương thơm, thành tâm bái thỉnh.
Chúng con kính mời: Ngài Cựu niên đương cai, Ngài Tân niên đương cai Thái tuế chí đức Tôn thần; ngài Bản Cảnh Thành Hoàng Chư vị Đại Vương, ngài Bản xứ Thần linh Thổ địa, Phúc đức chính thần, các ngài Ngũ phương, Ngũ thổ Long Mạch Tài thần, các bản gia Táo quân và chư vị Thần linh cai quản ở trong xứ này. Cúi xin các vị giáng lâm trước án thụ hưởng lễ vật, phù hộ cho gia chúng con luôn luôn mạnh khỏe, mọi sự bình an, vạn sự tốt lành, gia đình hòa thuận, làm ăn phát đạt.
Chúng con lễ bạc tâm thành, cúi xin chứng giám, phù hộ độ trì.
Nam mô a di Đà Phật!
Nam mô a di Đà Phật!
Nam mô a di Đà Phật!
* VĂN KHẤN GIAO THỪA TRONG NHÀ
Nam mô a di Đà Phật!
Nam mô a di Đà Phật!
Nam mô a di Đà Phật!
- Con lạy chín phương trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.
- Con kính lạy Đức Đương lai hạ sanh Di Lặc Tôn Phật.
- Con kính lạy Hoàng Thiên, Hậu Thổ, chư vị Tôn thần.
- Con kính lạy Long Mạch, Táo Quân, chư vị Tôn thần.
- Con kính lạy các cụ tổ tiên nội, ngoại chư vị Tiên linh họ....
Nay phút giao thừa năm.......
Tín chủ (chúng con) là: ………………………………………………………………….
Ngụ tại: …………………………………………………………………………………..
Phút giao thừa vừa tới, giờ Tý đầu xuân, đón mừng nguyên đán, tín chủ chúng con thành tâm, sửa biện hương hoa phẩm vật, dâng lên trước án, cúng dân Phật Thánh, dâng hiến Tôn thần, tiến cúng Tổ tiên, đốt nén tâm hương, thành tâm kính lễ.
Chúng con xin kính mời ngài Bản Cảnh Thành hoàng chư vị Đại Vương, ngài Bản xứ Thần linh Thổ địa, Phúc đức chính thần, các ngài Ngũ phương, Ngũ thổ, Long Mạch Tài thần, các ngài Bản gia Táo quân và chư vị Thần linh cai quản ở trong xứ này giáng lâm trước hương án thụ hưởng lễ vật.
Con lại kính mời các cụ Tiên linh Cao Tằng Tổ Khảo, Cao Tằng Tổ Tỷ, Bá Thúc Huynh Đệ, Cô Di, Tỷ Muội, nội ngoại gia tộc, chư vị Hương linh họ......, mộ phần an táng tại......., cúi xin giáng về linh sàng thụ hưởng lễ vật.
Tín chủ chúng con lại kính mời vong linh các vị Tiền chủ, Hậu chủ, y thảo thụ mộc ngụ tại đất này, nhân tiết giao thừa, giáng lâm trước hương án thụ hưởng lễ vật.
Cúi xin các vị phù hộ độ trì cho toàn thể gia chủ chúng con năm mới tốt lành, sức khỏe dồi dào, tấn tài tấn lộc, vạn sự tốt lành, vạn điều như ý.
Chúng con lễ bạc tâm thành, nhất tâm kính lễ, cúi xin phù hộ độ trì.
Nam mô a di Đà Phật!
Nam mô a di Đà Phật!
Nam mô a di Đà Phật!
3. VĂN KHẤN NGÀY TẾT NGUYÊN ĐÁN
* VĂN KHẤN THẦN LINH TRONG NHÀ (ngày mồng 1 tết)
Nam mô a di Đà Phật!
Nam mô a di Đà Phật!
Nam mô a di Đà Phật!
- Con lạy chín phương trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.
- Con kính lạy Đức Đương lai hạ sanh Di Lặc Tôn Phật.
- Con kính lạy Phật trời, Hoàng Thiên Hậu Thổ.
- Con kính lạy Chư vị Tôn thần.
Tín chủ (chúng con) là: …………………………………………………………………
Ngụ tại: …………………………………………………………………………………..
Hôm nay là ngày mồng 1 tháng giêng năm ........, nhằm ngày tết Nguyên đán đầu xuân, giải trừ gió đông lạnh lẽo, hung nghiệt tiêu tan, đón mừng Nguyên đán xuân thiên, mưa móc thấm nhuần, muôn vật tưng bừng đổi mới.
Nhân ngày năm mới, tín chủ con sắm sửa hương hoa, cơm canh lễ vật bày ra trước án, dâng cúng Thiên thần. Cúi xin đức Tôn thần, giáng lâm trước án, chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật. Nguyện cho gia chủ chúng con mọi người sức khỏe dồi dào, an khang thịnh vượng. Mong ơn đương cảnh Thành Hoàng, đội đức Tôn thần bản xứ phù hộ độ trì cho gia chủ năm tới tấn tài tấn lộc, gặp nhiều may mắn, tai qua nạn khỏi. Đầu năm chí giữa, nửa năm chí cuối, sự nghiệp hanh thông, sở cầu như ý, sở nguyện tòng tâm.
Chúng con lễ bạc tâm thành, trước án kính lễ, cúi xin chứng giám, phù hộ độ trì.
Nam mô a di Đà Phật!
Nam mô a di Đà Phật!
Nam mô a di Đà Phật!
* VĂN KHẤN TỔ TIÊN (Ngày mồng 1 tết)
Nam mô a di Đà Phật!
Nam mô a di Đà Phật!
Nam mô a di Đà Phật!
- Con lạy chín phương trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.
- Con kính lạy Đức Đương lai hạ sanh Di Lặc Tôn Phật
- Con kính lạy các cụ Tổ Khảo, Tổ Tỷ, Bá Thúc Huynh Đệ, đường Thượng Tiên linh và các hương hồn nội tộc, ngoại tộc họ: …………
Tín chủ (chúng con) là: ………………………………………………………………….
Ngụ tại: …………………………………………………………………………………
Nay theo tuế luật, âm dương vận hành, tới tuần Nguyên đán, đầu xuân năm mới, con cháu tưởng nhớ ân đức Tổ tiên như trời cao biển rộng. Hôm nay ngày mồng 1 tháng giêng năm ........., tín chủ con cùng toàn thể con cháu trong nhà sửa sang lễ vật, hương hoa nước quả, thắp nén hương thơm, thành kính dâng lên trước án.
Tín chủ con có lời kính mời các cụ Cao Tằng Tổ Khảo, Cao Tằng Tổ Tỷ, Bá Thúc, Đệ Huynh, Cô Di, Tỷ Muội, nam nữ Tử Tôn nội, ngoại họ...., mộ phần an táng tại...........cúi xin các vị thương xót con cháu năm mới an khang, mọi bề thuận lợi, sự nghiệp hanh thông. Bốn mùa không hạn ách, tám tiết được hưởng điềm lành.
Tín chủ con lại mời vong linh các vị Tiền chủ, Hậu chủ ngụ trong đất này cùng vầ hâm hưởng, xin ban cho sức khỏe dồi dào, vạn sự tốt lành.
Chúng con lễ bạc tâm thành, trước án kính lễ, cúi xin chứng giám, phù hộ độ trì.
Nam mô a di Đà Phật!
Nam mô a di Đà Phật!
Nam mô a di Đà Phật!
4. VĂN KHẤN LỄ TẠ NĂM MỚI (Lễ hóa vàng)
Nam mô a di Đà Phật!
Nam mô a di Đà Phật!
Nam mô a di Đà Phật!
- Con lạy chín phương trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.
- Con kính lạy Hoàng Thiên Hậu Thổ chư vị Tôn thần.
- Con kính lạy ngài Đương niên, ngài Bản cảnh Thành hoàng, các ngài Thổ Địa, Táo quân, Long Mạch, Tôn thần.
- Con kính lạy các cụ Tổ Khảo, Tổ Tỷ, nội ngoại Tiên linh họ......
Tín chủ (chúng con) là: ………………………………………………………………….
Ngụ tại: ………………………………………………………………………………….
Hôm nay là ngày mồng 3 tháng giêng năm .......
Tín chủ con thành tâm sắp sửa hương hoa nước quả, kim ngân vàng bạc, phẩm vật trà tửu, dâng lên trước án, kính cẩn thưa trình:
Tiệc xuân đã mãn, Nguyên Đán đã qua, nay xin thiêu hóa kim ngân, lễ tạ Tôn thần, rước tiễn Tiên linh trở về âm giới.
Kính xin phù hộ độ trì cho con cháu được chữ bình an, gia đạo hưng long thịnh vượng. Chúng con lễ bạc cúi xin chứng giám.
Nam mô a di Đà Phật!
Nam mô a di Đà Phật!
Nam mô a di Đà Phật!
Phục duy cẩn cáo!
Tham khảo: Văn khấn cổ truyền Việt Nam - NXB Văn hóa Thông tin
