| trai cầu vồng yên thế, gái nội duệ cầu lim | Trai tài, gái sắc; Trai tài trí, anh hùng dũng cảm, xả thân vì đất nước. Gái thì nhan sắc hơn người, giỏi nội trợ đảm đang, tháo vát. Về điển tích: Tương truyền vào thế kỷ 16 khi giặc Minh xâm chiếm nước ta, lùa quân đánh vào Lạng Sơn, Hà Giang và các tỉnh biên giới phía Bắc, nhà Mạc khi ấy đóng đô ở Thăng Long bèn cho tìm người tài đánh giặc giữ nước. Bấy giờ ở xã Vân Cầu, tổng Vân Cầu, huyện Yên Thế (nay là xã Song Vân) có ba anh em nhà họ Dương là Dương Quốc Minh, Dương Quốc Lượng và Dương Quốc Lương nhà nghèo nhưng có tài võ nghệ hơn người đã xin ứng thí. Còn ở Nội Duệ - Cầu Lim (nay là Tiên Du, Bắc Ninh) lại có ba chị em họ Cao là Cao Xuân Lộc, Cao Băng Tuyết, Cao Tố Mai nhan sắc hơn người, vừa có tài nội trợ vừa thạo cung kiếm. Cả ba chị em cùng về trường xin vào ứng thí giúp vua. Ba anh em nhà họ Dương về sau lấy ba chị em nhà họ Cao, chung sức đánh giặc. Vua sắc phong ba anh em họ Dương chức quận công, giao cờ, giao kiếm, giao quân cho ba anh em đánh giặc. Ba anh em với đường kiếm, tay cung lợi hại đã thắng nhiều trận giòn giã. Nhưng thế giặc như nước lũ, khi quân đuối sức ba anh em về đình Vồng tự tử để bảo toàn danh tiết. Ba người vợ từ Nội Duệ - Cầu Lim nghe tin chồng tự vẫn cũng nhảy xuống giếng trước cửa đình Vồng chết theo, giữ tròn bốn chữ: trung, trinh, tiết, nghĩa. Dân gian trọng cái tiết tháo, trung nghĩa ấy mà tán thán qua câu “Trai Cầu Vồng Yên Thế/ Gái Nội Duệ Cầu Lim” từ đó. Suốt mấy trăm năm qua, nhân dân Yên Thế tổ chức hội Cầu Vồng như một cách tưởng nhớ những người đã xả thân vì nước, từ đó mà răn dạy cháu con giữ lấy sự khéo léo của người phụ nữ, sự quả cảm, chí anh dũng của người nam nhi. |
Nguồn tham chiếu: Theo Từ điển Thành ngữ & Tục ngữ Việt Nam của GS. Nguyễn Lân – Nxb Văn hóa Thông tin tái bản 2010, có hiệu chỉnh và bổ sung; Từ điển Thành ngữ và Tục Ngữ Việt Nam của tác giả Vũ Thuý Anh, Vũ Quang Hào… | |
* Từ đang tìm kiếm (định nghĩa từ, giải thích từ): Trai Cầu Vồng Yên Thế, gái Nội Duệ Cầu Lim
Từ điển thành ngữ, tục ngữ,... Việt Nam"... ngôn ngữ của người miền quê, nhất là những cụ già không phải "quê mùa" như trước đây mọi người vẫn tưởng, mà trái lại, rất văn vẻ, có nhiều màu sắc, nhiều hình tượng. Chính là vì trong những câu chuyện hàng ngày, bà con thường sử dụng những thành ngữ, tục ngữ là cái vốn vô cùng phong phú, vô cùng quý giá của tiếng nói dân tộc, được truyền miệng tư đời này sang đời khác." - GS. Nguyễn Lân. Hiểu và vận dụng linh hoạt thành ngữ, tục ngữ và các tình huống cụ thể sẽ giúp chúng ta biết nói đúng và viết đúng, để có thể tiến tới nói hay và viết hay. Sự ra đời của cuốn từ điển này không nằm ngoài mục đích đó. Cuốn sách này sẽ giúp các bạn hiểu hơn nội dung cụ thể của từng thành ngữ, tục ngữ; để trên cơ sở đó, vừa bổ sung kiến thức, vừa vận dụng vào cách nói, cách viết của mình được trong sáng hơn, hiệu quả hơn. Dựa trên nguồn tư liệu phong phú trong thực tế của các tác giả, đây một Phần mềm Từ điển thành ngữ, tục ngữ Việt Nam. Như một cuốn từ điển di động phong phú, đa dạng, có tính năng lưu lại những câu ca dao, tục ngữ, thành ngữ,... |
* Từ tham khảo:
- Trai chưa vợ bạc đầy cong, gái chưa chồng tiền đầy gác
- Trái chứng trái nết
- Trai có vợ như giỏ có hom
- Trải gió dầm mưa
- Trai mà chi, gái mà chi; sinh ra có ngãi có nghì thì hơn