Truyền kỳ về Đức Phật và con đường đến cõi vĩnh hằng: Vị Hoàng tử tốt bụng

Lại nói về Hoàng Hậu Maya và những giấc mơ lạ kỳ: Sau khi sinh hạ Thái tử không lâu. Một đêm nọ, Hoàng hậu nằm mộng thấy một vị Bồ tát xuất hiện và nói với bà rằng: ‘Hoàng hậu Maya! Tâm nguyện của người đã mãn, nghiệp trần đã trả xong. Xin người hãy theo ta quay trở về!’…

Hoàng hậu Maya giật mình, hốt hoảng tỉnh giấc…  Bà không muốn rời xa đứa con trai bé bỏng của mình. Nhưng duyên phận đã hết, Hoàng hậu biết không thể cưỡng lại mệnh trời, nên đã cho gọi em gái của mình đến và dặn rằng:

– Thời gian ở tại dương thế của chị đã hết, chị không thể ở lại chăm sóc cho Thái tử và Đức vua được nữa. Em gái yêu quý! Sau khi chị ra đi, em hãy chăm lo cho Siddhartha và Đức vua giúp chị. Mọi sự xin cậy nhờ cả ở em!

Nghe thấy vậy, người em gái vô cùng đau khổ. Nàng đã hứa với chị mình rằng sẽ tận tâm chăm sóc cho Thái tử và Đức vua. Nói đoạn Hoàng hậu Maya băng hà trong niềm xót thương vô hạn của Đức vua Shuddhodana và người dân thành Shakya.

Thời gian thấm thoắt thoi đưa, Thái tử Shiddhartha đã lớn lên thành một cậu bé khôi ngô tuấn tú. Đức vua cho mời đến những vị thầy tốt nhất, thông thái nhất để truyền dạy những hiểu biết của mình cho Thái tử. Shiddhartha rất thông minh. Chỉ sau một thời gian ngắn, thậm chí chỉ vài ngày là Thái tử đã tiếp thu được hết tất cả những gì được truyền thụ. Bọn họ tìm đến gặp Đức vua và nói với ngài rằng:

–  Muôn tâu bệ hạ! Thái tử đã không còn cần tới chúng thần nữa. Bởi vì Thái tử đã học được tất cả những gì mà chúng thần truyền thụ. Quả thực Thái tử còn nắm bắt những tri thức mà bản thân chúng thần còn chưa từng biết đến trước đây!

Nghe thấy vậy, vua Shuddhodana rất lấy làm tự hào về đứa con trai của mình. Ông nghĩ: ‘Con trai ta thông minh như vậy! Chắc chắn nó sẽ trở thành một vị vua anh minh và quyền lực phi thường’. Điều đó khiến Đức vua rất đỗi vui mừng và càng mong mỏi, kỳ vọng vào con trai nhiều hơn. 

Một vị thầy của Thái tử, nói:

– Thưa Đức vua! Ngoài sự thông minh gan dạ, Thái tử còn có một điều khác lạ nổi bật hơn những đứa trẻ khác, đó là bản tính lương thiện. Lệnh lang luôn rất hòa nhã với người khác, trong tâm dung chứa một sự bao dung thánh thiện, một tình yêu thương vô bờ đối với muôn loài. Nếu như những đứa trẻ cùng trang lứa chỉ thích những trò phá phách gây náo loạn ầm ĩ, hoặc chia phe đánh trận, v.v… thì phần lớn thời gian của Thái tử lại rất tĩnh lặng.

Lời nói của vị thầy, khiến Đức vua nhớ đến lời tiên tri của lão đạo sĩ Asita và ông cảm thấy rất lo lắng. Ông bắt đầu nghĩ cách để ngăn cản Shiddharth trở thành  một nhà tu hành.

Về phần Shiddharth, cậu yêu quý tất cả những con vật bé nhỏ trong khu vườn Thượng Uyển. Những con vật biết Thái tử không bao giờ làm hại chúng. Vì thế, chúng không hề cảm thấy sợ hãi khi lại gần cậu. Ngay cả những con thú hoang thường bỏ chạy mỗi khi thấy ai đó đến gần. Tuy vậy, lúc Thái tử ra vườn chơi, chúng cũng mon men lại gần mà không hề sợ sệt. Thậm chí những thức ăn mà Thái tử luôn mang theo để chia cho chúng, đám thú hoang còn thân thiện đón nhận ngay trên lòng bàn tay cậu.

Một hôm khi Thái tử đang ngồi chơi trong khu vườn, thì có một đàn thiên nga bay ngang qua. Đột nhiên, từ đằng xa có một mũi tên xé gió phóng tới. Mũi tên trúng ngay một con trong đàn, khiến nó lảo đảo rồi rơi xuống ngay dưới chân chỗ Thái tử đang ngồi, và mũi tên vẫn còn ghim trên cánh nó. Thái tử thốt lên:

– Chao ôi! Chú thiên nga tội nghiệp! Mi đừng sợ, đã có ta ở đây,...

Siddhertha thì thầm vào tai nó, và nhẹ nhàng bế chú chim đáng thương vào lòng. Cậu vuốt vuốt lên đám lông vũ mượt mà trắng muốt của nó, như để an ủi và xoa dịu vết thương, rồi thận trọng rút mũi tên ra. Siddhertha móc trong túi ra một lọ thuốc trị thương mà cậu vẫn luôn mang theo bên mình, rồi nhẹ nhàng thoa lên chỗ vết thương đang rỉ máu. Thái tử áp má vào con chim và thì thầm những lời âu yếm. Cậu cởi chiếc áo khoác lụa mềm đang mặc trên người ra, quấn quanh mình con thiên nga để giữ ấm cho nó. Vừa hay, Devadatta – người em họ của Thái tử chạy đến, thở hổn hển cất giọng nói:

– Siddahartha! Sidahartha! Tin mừng đây, em đã bắn trúng một con thiên nga khi nó đang bay trên bầu trời. Em đã bắn trúng nó ngay từ mũi tên đầu tiên. Em thấy nó rơi xuống khu vườn này, nên đã chạy đến đây. Anh hãy giúp em tìm nó!

Siddahartha chưa kịp lên tiếng, thì Devadatta đã nhìn thấy mũi tên của mình vẫn còn dính máu nằm ngay dưới chân Thái tử. Devadatta sửng sốt khi nhận thấy, chính Siddahartha đang ôm một con thiên nga trên tay. Cậu bé hét lên: 

– Này Siddahartha! Đây chính là con thiên nga mà em đã bắn hạ. Anh đã lấy con thiên nga của em. Hãy trả nó lại cho em!

Vừa nói, Devadatta vừa lao tới giằng lấy con chim từ tay Siddahartha. Nhưng Siddahartha đã ôm chặt nó trong tay, và né tránh không để Devadatta chạm vào con vật đáng thương này. Thái tử quả quyết nói với em của mình:

– Anh thấy con thiên nga này rớt xuống đây. Nó bị trúng một mũi tên ngay chỗ cánh, và vết thương đang chảy máu. Anh sẽ không đưa nó cho bất kỳ ai.

Tất nhiên Devadatta đâu có chịu, và cuộc cãi vã đã diễn ra mỗi lúc một gay gắt hơn. Hồi lâu sau, Thái tử nói:

– Chúng ta hãy đến cung điện, để nghe các nhà thông thái phán xử theo luật lệ. Đức vua và các quan đại thần cũng sẽ cùng nghe phán xử. 

Tuy Devadatta không ưa điều này, nhưng cũng phải miễn cưỡng chấp thuận. Thế rồi, họ kéo nhau đến cung điện và xin Đức vua mở một phiên toà phán xử. Khi nghe thấy lời đề nghị của Siddahartha, tất cả mọi người đều cười ồ lên vì sự ngây thơ của hai đứa trẻ. Hơn nữa đây cũng là điều mà chưa từng xảy ra từ trước đến nay. Một nhà thông thái vui vẻ nói:

– Hãy xem, chỉ vì một con chim nhỏ bé mà dám làm phiền đến chúng tôi kia đấy. Dám làm mất thì giờ của chúng tôi nữa sao? Nói đoạn, lại phá lên cười khà khà!…

Đức vua tiếp lời:

–  Cả Siddhartha và Devadatta đều là những vương tôn, công tử. Sau này, chúng sẽ là những người nắm quyền trị vì vương quốc Shakya hùng mạnh trong tương lai. Ta thấy rất mừng vì hai đứa trẻ này đã sớm trưởng thành. Cuộc phán xét này xem ra cũng rất thú vị đấy chứ, chúng sẽ làm quen với không khí thiết triều ngay từ bây giờ. 

Phiên phán xử được mở ra: Sau khi nghe hai đứa trẻ tường thuật lại câu chuyện, các quan đại thần và các nhà thông thái đã đưa ra các ý kiến không được tương đồng. Họ đã tranh luận với nhau một hồi lâu, mà vẫn chưa thể đưa ra được phán quyết minh xác nhất. Có ý kiến cho rằng: ‘Devadatta đã bắn trúng con chim, đương nhiên nó thuộc về cậu ta’. Người khác lại cho rằng: ‘Siddhartha đã tìm thấy con chim, nên nó thuộc về Thái tử’… Khi cuộc tranh luận vẫn còn chưa ngã ngũ thì bỗng đâu có một vị tu sĩ già bước vào. Mọi người đều hết sức ngạc nhiên, vì chưa ai từng nhìn thấy ông ta. Trông ông lão rất uyên bác, nên họ đã kể lại sự tình cho ông lão nghe. Nghe xong, ông lão tươi cười nói:

– Mọi người trong chúng ta, đều trân quý mạng sống của mình hơn bất cứ thứ gì trên đời này. Vì thế, con thiên nga này nên thuộc về người đã cố gắng bảo toàn mạng sống cho nó, chứ không phải thuộc về một kẻ đang tâm tước đoạt đi sinh mệnh của nó. Hãy giao con thiên nga cho Thái tử Siddhartha!

Sau khi nghe vị tu sĩ già phán xử, thì ai nấy đều cho rằng ông nói rất có đạo lý. Do vậy, tất cả đều quyết định rằng: Con thiên nga sẽ thuộc quyền sở hữu của Siddhartha. Khi nghe các vị đại thần và các nhà thông thái phán quyết như vậy, văn võ bá quan trong triều cùng gia nhân hầu cận đều vui mừng khôn xiết. Duy chỉ có người em họ là nghiến răng âm thầm nuôi niềm uất ức trong lòng vì đã bị xử thua. Khắp vương triều đồng thanh tung hô: ‘Thái tử thiên tuế! Siddhartha thiên tuế, thiên tuế, thiên thiên tuế… ! 

Trong khi, khắp hoàng cung đang mừng vui khôn tả trước sự nhân hậu của Thái tử, thì thấp thoáng trong suy nghĩ của Đức vua lại hiện về những lời tiên tri của Lão đạo sĩ Asita. Ngài chợt nhớ ra vị đạo sĩ thông tuệ vừa rồi đã đưa ra lời phán quyết, nhưng không ai hay ông ta đã biến mất từ khi nào. Nỗi lo lắng về một tương tương lai không xa Thái tử sẽ từ bỏ vương quốc mà đi theo con đường tu hành lại ùa về. Đức vua nhìn chăm chăm về phía cánh cổng cung điện, ngài tự nhủ: “Ta sẽ không thể để Thái tử trở thành một nhà tu hành, trước khi nó trở thành một vị vua vĩ đại!”

Không biết Đức vua Shuddhodana sẽ làm gì để ngăn cản Siddhartha tìm về nẻo đường Giác ngộ? Và lời tiên tri của Lão đạo sĩ Asita liệu có thể thành sự thật!

Thiện Phong – Thái Bảo.