Nhịn một lúc sóng yên gió lặng, lùi một bước biển rộng trời cao
“Nhịn một lúc sóng yên gió lặng, lùi một bước biển rộng trời cao”. Câu nói này thể hiện trí tuệ xử thế và khí chất làm người. Trong cuộc sống, nếu như chúng ta có thể đối đãi khiêm nhường hòa ái, tự nhiên sẽ tránh được những xung đột không đáng có…
* Đức tính khoan dung, nhường nhịn trong câu chuyện “phụ kinh thỉnh tội”
Trong “Liêm Pha – Lận Tương Như liệt truyện” của Sử Ký có ghi chép:
Lạn Tương Như vì cuộc họp ở Miễn Trì mà được phong làm thượng khanh, Liêm Pha vô cùng bất mãn, nói rằng: “Ta là tướng quân nước Triệu, có công lớn chiếm thành, dã chiến giành thắng lợi, còn Lận Tương Như thì chỉ dựa vào miệng lưỡi lanh lợi xuất chúng, mà lại ngồi trên đầu ta. Hơn nữa Lạn Tương Như xuất thân thấp hèn, muốn ta ở dưới hắn, đối với ta mà nói thực sự là nỗi sỉ nhục quá lớn”. Thế là Liêm Pha phao lời ra bên ngoài rằng: nếu như mà nhìn thấy Lạn Tương Như, chắc chắn sẽ sỉ nhục ông ta.
Sau khi Lạn Tương Như biết được chuyện này bèn tránh né không gặp mặt Liêm Pha. Lúc hầu triều buổi sáng, thường xuyên báo bệnh không đi. Có một lần, khi Lạn Tương Như đi ra ngoài, nhìn thấy Liêm Pha từ xa, liền thay đổi hướng xe để nhường đường cho ông ta. Tuy nhiên hành động này khiến các môn khách cảm thấy xấu hổ, nghi ngờ Lạn Tương Như nhát gan sợ sệt. Lạn Tương Như nói: “Mọi người cho rằng Liêm tướng quân có thể sánh với Tần vương không?” Mọi người đáp: “Không thể”.
Lạn Tương Như nói tiếp: “Cho dù với uy quyền của Tần vương, ta cũng dám ở trước đại điện mà quát tháo ông ta, và sỉ nhục quần thần nước Tần. Tuy ta không phải là kẻ dũng mãnh gì, nhưng sao có thể sợ Liêm tướng quân được chứ? Thật ra ta chỉ là lo nghĩ cho xã tắc của nước Triệu, bởi vì sở dĩ nước Tần lớn mạnh không dám công đánh nước Triệu, là vì có hai người bọn ta. Hai hổ đấu nhau, chắc chắn có một người bị thương. Nếu như ta công khai trở mặt với Liêm tướng quân, nước Tần chắc chắn nhân cơ hội xuất binh công Triệu, vậy nước Triệu sẽ nguy hiểm. Sở dĩ ta tránh né Liêm tướng quân như vậy, thật sự là vì quốc gia đại sự quan trọng hơn ân oán cá nhân”.
Sau khi Liêm Pha biết được chuyện này, trong lòng rất hổ thẹn, liền cởi áo và vác bó gai trên lưng đi đến trước cửa nhà Lạn Tương Như tạ tội. Liêm Pha nói rằng: “Ta thực sự là người thô bỉ, không hề hay biết Thừa tướng khoan dung độ lượng như vậy, vì vậy đến đây tạ tội”. Còn Lạn Tương Như cũng ân cần chấp nhận lời tạ lỗi, câu chuyện “Tướng – Tướng hòa” vì vậy mà trở thành một giai thoại ngàn năm.
* Cử chỉ nhường nhau trong câu chuyện “con hẻm sáu thước”
Trong những năm của vua Khang Hy thời nhà Thanh, có Văn Hoa Điện đại học sĩ, Lễ bộ thượng thư Trương Anh, gia đình ông nhiều đời sống tại Đồng Thành, phủ đệ của gia đình ông ở bên cạnh Ngô trạch (trạch viện của nhà họ Ngô). Có một khoảng đất trống thuộc về nhà họ Trương, xưa nay đều dùng làm lối đi qua lại, sau này nhà họ Ngô xây nhà muốn vượt qua ranh giới chiếm dụng khoảng đất đó, nhà họ Trương không phục, đôi bên xảy ra tranh chấp, đem lên huyện nha thưa kiện, nhưng vì cả hai nhà đều là danh gia vọng tộc, quan huyện lệnh vô cùng khó xử, trì hoãn mãi không chịu đưa ra phán quyết.
Người nhà họ Trương thấy có lý mà không tranh cãi được, liền viết thư gửi lên kinh đô, kể cho Trương Anh biết chuyện này. Trương Anh đọc xong, cho rằng chuyện này rất đơn giản, liền lấy bút chấm mực, viết bốn câu thơ trong lá thư gửi về quê nhà:
“Nhất chỉ thư lai chỉ vi tường, nhượng ta tam thước hữu hà phương? Vạn lý trường thành kim do tại, bất kiên đương niên Tần Thủy Hoàng”. (tạm dịch: Một lá thư đến chỉ vì tường, nhường họ ba thước thì đã sao? Vạn lý trường thành nay vẫn còn, không thấy Tần Thủy Hoàng năm xưa).
Nhà họ Trương nhận được bài thơ này, cảm thấy vô cùng xấu hổ, liền nhường ba thước đất mà không chút do dự, nhà họ Ngô thấy vậy, cũng vô cùng cảm động, vì vậy cũng bắt chước nhà họ Trương lùi ra sau ba thước. Thế là chính giữa hai bức tường của hai nhà hình thành một con hẻm rộng lớn, tên là “hẻm sáu thước”, cử chỉ nhường nhịn của hai nhà cũng trở thành một giai thoại được lưu truyền đến ngày nay.
* Lời bàn
Khoan dung là sự tu dưỡng tốt nhất trong cuộc đời mỗi con người. Khi gặp chuyện mâu thuẫn với người khác, biết bao dung và nhượng bộ là tác phong và mỹ đức của bậc trí tuệ. Một là có thể giảm bớt được những cãi vã tranh chấp không cần thiết, có được sự bình yên trong lòng; hai là thể hiện được sự rộng lượng và tu dưỡng của bản thân, người khác sẽ kính nể và tin tưởng bạn hơn.
Châu Yến.
